16 වෙනි සියවස තුල සිදුවූ ආගමික ප්රතිසංස්කරණ ව්යාපාරය නිසා එතෙක් පැවති කතෝලික පල්ලිය බෙදී විවිධ නිකායන්වලට වෙන් විය. මෙම ප්රතිසංස්කරණ ව්යාපාර වල අරමුණ වූයේ කතෝලික පල්ලිය විවිධ සංශෝදනයන්ට භාජනය කිරීමය. මෙම අවධිය වන විට කතෝලික පල්ලිය විවිධ දෝෂාරෝපණයන්ට ලක් වූ අතර පාප්තුමා අතින් වරදක් නොවන බව පිලිගනු ලැබීය. එම නිසා රජයත් මහ ජනතාවත් පාප්තුමාට අවනතව කටයුතු කල යුතුව තිබූ අතර පාප්තුමාට විරුද්ධව වචනයක්වත් පැවසිය නොහැකි විය. එසේ පැවසුවහොත් එය පාපයක් ලෙස සලකනු ලැබීය. රජයේ ඒකාධිකාරීත්වයට පාප්තුමා ඍජුව මැදිහත් වූ නිසා එකල රජවරුන් මහත් අසීරුතාවයකට පත්ව සිටියේය. මෙතරම් බලවත්ව සිටි කතෝලික පල්ලිය දෙදරා යාමට හේතු සොයා බැලීම වටී. මෙම ලිපියෙන් ඒ පිලිබඳ සාකච්ඡා කෙරේ.
එක්තරා අවධියකදී පාප් ධූරය හෙබවූ සියලු දෙනා ප්රංශ ජාතිකයන් විය. 1309 දී පස් වන ක්ලෙමන්ට් පාප්තුමාට රෝමය අතහැර ප්රංශයේ ඇවිග්නොන් නගරයේ පදිංචි වන ලෙස ප්රංශ රජු බල කලේය. 1377 තෙක් පත්වූ පාප්වරුන් ජීවත් වුයේ මෙම නගරයෙහිය.
V වන ක්ලෙමන්ට් |
1389 දී VI වන අර්බන් පාප්තුමා මියගියායින් පසු IX වන බොනිෆස් පාප්තුමා පත්විය. 1394 දී VII වන ක්ලෙමන්ට් පාප්තුමා මියගියායින් පසු XIII වන බෙනඩික්ට් පාප්තුමා පත් විය. 1404 දී IX වන බොනිෆස් පාප්තුමා මියගියායින් පසු VII වන ඉනසන්ට් පාප්තුමා පත් විය. 1406 දී ඔහු මියගිය පසු XII වන ග්රෙගරි පාප්තුමා පත් විය.
XIII වන බෙනඩික්ට් |
මේ වන විට කතෝලික සභාව ඇද වැටී තිබෙන ආගාධයෙන් බේරීමට ක්රියාමාර්ග ගැනීමට 1409 දී ඉතාලියේ පීසා හිදී සමුළුවක් පැවැත්විනි. මෙහිදී නව පාප්තුමෙකු පත් කල අතර V වන ඇලෙක්සැන්ඩර් විය. එනමුත් මේ තීරණයට අනෙක් පාප්වරුන් දෙදෙනා වන XII වන ග්රෙගරි සහ XIII වන බෙනඩික්ට් පිලි නොගත්තේය. මේ හේතුවෙන් එකම කාලයකදී පාප්වරු තිදෙනෙක් ජනතාව පාලනය කලේය.
මෙසේ පාප්වරුන් තිදෙනෙක් එකවර පත් වී ක්රිස්තු භක්තිකයන්ගේ පක්ෂපාතීත්වය තමන්ට ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටීම නිසා පාප්ධූරයේ ගෞරවනීයත්වය දෙදරා ගියේය. කෙසේ නමුත් 1417 වන විට රෝමය මුල්
XII වන ග්රෙගරි |
මධ්යකාලීන අවධිය වන විට කතෝලික පල්ලියට විශාල වශයෙන් වස්තුව හා දේපළ අයිතිව තිබුනේය. ඔවුන් එය තවදුරටත් වැඩි දියුණු කරගනිමින් සිටියේය. සෑම කිතුනු පවුලකින්ම පීටර්ස් පෙන්ස් නම් වූ බද්දක් සහ පවුලේ ආදායමින් 1/10 ක ටයිත් නම් වූ බද්ධක් අය කරන ලදි. පාප්වරුන් ඉතා සුඛෝපභෝගී ජීවිතයක් ගත කල අතර ඔවුන්ගෙන් ඉටු විය යුතු සේවාවන් කිසිවක් සිදු නොවීය.
යුරෝපයේ සිටි පාලකයෝ පල්ලිය තුල වර්ධනය වෙමින් තිබූ ධනය ගැන ඉතා අවධානයෙන් බලා සිටියේය. ඔවුන්ට එම ධනයට බද්දක් අය කිරීමට නොහැකි විය. ආගමික වශයෙන් වැරදි කල අයට වෙනමම උසාවියක් කතෝලික පල්ලිය විසින් පවත්වාගෙන ගියේය. පල්ලිය ක්රියාකාරීත්වය පිලිබඳ දොස් පැවරූ අයව කනුවක ගැට ගසා පුළුස්සන ලදි.
ශාන්ත පීතර දෙව්මැදුර |
එංගලන්තය, ප්රංශය, ස්පාඤ්ඤය වැනි බලවත් ජාතික රාජ්ය නැග ඒමත් සමඟ ප්රථම වරට කතෝලික පල්ලියට එරෙහිව අභියෝග එල්ල කල හැකි ප්රබල සතුරෙකු බිහි විය. එම රටවල්වල ක්රියාත්මක වූ කතෝලික පල්ලියේ ආධිපත්යට එම රාජ්ය පාලකයෝ විරුද්ධ වූයේ එවැන්නක් පැවතීම තම රාජ්යයේ අභිවෘද්ධියට හානියක් වන බව පසක් කරගත් නිසාය. මෙම පාලකයෝ විවිධ ක්ෂේත්ර තුලින් පල්ලියේ බලතල අඩු කිරීමට සමත් විය.
රෙපරමාදු ව්යාපාරය ආරම්භ වීමට ආසන්න කාලයේදී කතෝලික පල්ලිය ලෞකිකත්වයට නැඹුරු වීම දක්නට ලැබුණි. ජනතාව මෙයට වඩාත් නැඹුරු වූයේ වෙළඳ කටයුතු වර්ධනය වීම නිසාවෙනි. කතෝලික පල්ලියද ධනය රැස් කිරීමේ කටයුතු වල නිරත විය. පල්ලියෙන් අය කරන ලද බදු දෙස සාමාන්ය ජනතාව බැලුවේ අවඥා සහගතවය. පල්ලියේ යම් ප්රතිසංස්කරණයක් සිදු වුවහොත් පල්ලියට අයිතිව තිබූ ඉඩම් වලින් කොටසක් තමන්ටත් ලබා ගත හැකි වනු ඇති බව ජනතාව විශ්වාස කලේය.
12 වන සියවස මුල් කාලයේ සිටම පල්ලි සංවිධානයයට එරෙහිව ව්යාපාර සංවිධානය විය. මොවුන් සක්රමේන්තු චාරිත්රවලට හා පූජක පන්තියට තදබල ලෙස පහර ගැසූහ. මේවා මැඩපැවැත්වීම සඳහා පාප්වරු විවිධාකාර වූ පියවරවල් අනුගමනය කරන ලදි. 1328 සිට 1384 අතර
ජෝන් වයික්ලීෆ් |
ජෝන් වයික්ලීෆ්ගේ අනුගාමිකයන් ලොලාඩ්වරු ලෙස හැදින්වීය. ජෝන් වයික්ලීෆ් විසින් බයිබලය ඉංග්රීසියට පරිවර්තනය කරන ලදි. මෙයටද බොහෝ දෙනා විරුද්ධ විය. පූජක පන්තිය විසින් බයිබලයේ කොටස් තම තමන්ගේ වාසියට අර්ථකතනය කර ජනතාවට ප්රකාශ කලේය. මෙසේ බයිබලය පරිවර්තනය වීමට ප්රථම සාමාන්ය ජනතාවට බයිබලයේ අඩංගු දෑ ගැන දැනගැනීමට සිටියේ පූජක පන්තිය පමණක් වූ බැවින් පූජක පන්තිය මෙයින් බොහෝ ප්රයෝජන ලබා ගත්තේය. බයිබලය ඉංග්රීසියට පරිවර්තනය වී සාමාන්ය ජනතාව අතට පත්වීම එකල පූජක පන්තියට බලවත් පහරක් වීය. පූජකවරයෙකු හා විශ්ව විද්යාල මහාචාර්යවරයෙකු වූ ජෝන් හස් [ 1369 - 1415 ]ව හා සවනරෝලා [1452 - 98 ] පුළුස්සා මරා දමන ලද්දේ පල්ලියේ වැරදි මැඩලීමට උත්සහ ගත් නිසාවෙනි.
පල්ලියේ කටයුතුවල වූ දූෂිත තත්වය හෙලා දකිමින් විවේචනය කල ශ්රේෂ්ඨතම මානවවාදී විද්වතා වූයේ ඉරාස්ටස්ය. ඔහු පල්ලියට විරුද්ධව එළිපිට කැරළි ඇති කලේ නැත. ඔහුට උවමනා වූයේ පල්ලිය තුලින්ම මෙයට විරුද්ධව යම් බලවේගයක් ඇති කිරීමය.
19 වන ලියෝ පාප්තුමා විසින් ශාන්ත පීතර දෙව්මැදුරේ විශාල ශාලාවක් ඉදි කිරීම සඳහා මුදල් එකතු කිරීමේ ව්යාපාරයක් දියත් කලේය. මෙහිදී ඔවුන් පුණ්යපල පත්රිකා විකිණීමට පටන්ගත්තේය. එම පුණ්යපල පත්රිකා මිලදී ගන්නා අයෙකුගේ සියලු පව් කමා වන බව පවසන ලදි. ජර්මනියේ පුණ්යපල පත්රිකා විකිණූ මෙට්සල් හා මාටින් ලූතර් අතර ඇතිවූ සංවාද නිසා 1517 දී ආගමික විප්ලවයක් ඇති විය.
මාටින් ලූතර් විසින් නායකත්වය ලබා දුන් ජර්මනියේ ප්රොතෙස්තන්තවාදී ප්රතිසංස්කරණ ව්යාපාරය පිලිබඳ ඊලඟ ලිපියෙන් සාකච්ඡා කෙරේ.
මූලාශ්ර :
1)ලෝක ඉතිහාසය -බී.වී.රාවෝ
2) http://aagiyakatha.blogspot.com/2013/03/blog-post_24.html?m=1
3) https://www.britannica.com/topic/Roman-Catholicism/The-age-of-Reformation-and-Counter-Reformation
4) https://en.m.wikipedia.org/wiki/Christianity_in_the_16th_century
5) http://m.christianity.com/church/church-history/centuries/16th-century-11631975.html
මේවටත් උත්තර දුන්නනන්;
1) " මගේ සීයා ඔටුවෙක් පිටේ ගියේ , මගේ තාත්තත් ඔටුවෙක් පිටේ ගියේ, මම පදින්නේ Mercedes රථයක්, මගේ පුතා පදින්නේ Land Rover රථයක්, එයාගේ පුතාත් Land Rover රථයක් පදීවි, හැබැයි එයාගෙත් පුතා ඔටුවෙක් පිටේ යාවි." මෙහෙම කිව්වේ කව්ද?
2) 14 වන සියවසේ මහාමාරිය රෝගය ව්යාප්තියට පාප්වහන්සේ කෙනෙක්ගේ ක්රියාපිලිවෙතක් හේතු වුනා... මේ ක්රියා පිලිවෙත මොකක්ද? පාප්වහන්සේ කව්ද?
3) මයිකල් ජැක්සන්ගේ Black or White ගීතයේ ඉන්න කාන්තාව නර්තනයේ යෙදෙන්නේ කිනම් නැටුම් වර්ගයකින්ද?
1)ලෝක ඉතිහාසය -බී.වී.රාවෝ
2) http://aagiyakatha.blogspot.com/2013/03/blog-post_24.html?m=1
3) https://www.britannica.com/topic/Roman-Catholicism/The-age-of-Reformation-and-Counter-Reformation
4) https://en.m.wikipedia.org/wiki/Christianity_in_the_16th_century
5) http://m.christianity.com/church/church-history/centuries/16th-century-11631975.html
මේවටත් උත්තර දුන්නනන්;
1) " මගේ සීයා ඔටුවෙක් පිටේ ගියේ , මගේ තාත්තත් ඔටුවෙක් පිටේ ගියේ, මම පදින්නේ Mercedes රථයක්, මගේ පුතා පදින්නේ Land Rover රථයක්, එයාගේ පුතාත් Land Rover රථයක් පදීවි, හැබැයි එයාගෙත් පුතා ඔටුවෙක් පිටේ යාවි." මෙහෙම කිව්වේ කව්ද?
2) 14 වන සියවසේ මහාමාරිය රෝගය ව්යාප්තියට පාප්වහන්සේ කෙනෙක්ගේ ක්රියාපිලිවෙතක් හේතු වුනා... මේ ක්රියා පිලිවෙත මොකක්ද? පාප්වහන්සේ කව්ද?
3) මයිකල් ජැක්සන්ගේ Black or White ගීතයේ ඉන්න කාන්තාව නර්තනයේ යෙදෙන්නේ කිනම් නැටුම් වර්ගයකින්ද?