අපි නොදන්න දිව

 

1901 දී ජර්මානු ජාතිකයෙක් වුන හැනිග් පර්යේෂණ පත්‍රිකාවක් එළිදක්වනවා මිනිස් දිව සම්බන්ධව. දිව විවිධ රසයන්ට සංවේදනය වන ස්ථාන ගැන සිතියමක් පෙළ පොත්වලට ආවේ ඒ පර්යේෂණ පත්‍රිකාව නිසා. දිවේ අගින් පැණි රස හා ලුනු රසත් දිවේ දෙපැත්තෙන් ඇඹුල් රසත් දිව පිටිපස්සෙන් තිත්ත රසත් දැනෙනවා කියලයි ඒ සිතියමේ තියෙන්නේ. දිවේ රස සංවේදනය සම්බන්ධ මේ සිතියම පෙළ පොත් වලයි පුවත්පත් වලයි පලවෙලා තියෙනවා. නමුත් පොඩි ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. මේ සිතියම වැරදියි. අද කතාව ඒ ගැන. 

දිවේ රස සංවේදන සිතියම ගොඩ දෙනෙක් පිළිගත් නමුත් වැරදි වැටහීමක්. හැනිග්ගේ පර්යේෂණත් සමග මේ සිතියම සැසදෙන්නේ නැහැ. මේ වගේ ව්‍යාජ තොරතුරක් බොහෝ දෙනෙක් විශ්වාස කරන්න පෙළබුනේ මොන හේතු නිසාද? අපි හොයලා බලමු. දිවේ රස සංවේදනය ගැන ඩේවිඩ් පර්යේෂණ සිදුකලේ ජර්මනියේ. පැණි රස, තිත්ත රස, ඇඹුල් රස සහ ලුණු රස හදුනාගන්න දිවත් සමග විවිධ පර්යේෂන සිදුකළා. එතනදී හැනිග් හොයාගත්තා දිව පුරාවටම හැම රසයක්ම දැනීමේ හැකියාවක් තියෙනවා කියලා. ඒ අතර තැන් කිහිපයක් විවිධ රසයන් සංවේදනය වීමේ සියුම් වැඩි වීමක් තියෙනවා කියලත් හොයාගත්තා. මේ කරුණ වරදවා වටහාගෙන තමා අද තියෙන දිවේ රස සංවේදන සිතියම නිර්මාණය වෙන්නේ.

මේ වගේ වැරදි වටහාගැනීම් වලට ප්‍රධාන හේතුව තමා වැරදි තොරතුරු. ඉස්සර පොඩි කාලේ කරා රහස් කෝච්චිය කියලා එකක්. ඒකෙදි කරන්නේ කෝච්චියේ කෙරවලේ ඉන්න කෙනාට මොකක්හරි වාක්‍යයක් කියනවා. ඊට පස්සේ එයා ඒක හොරෙන් එයාගෙ එහා පැත්තේ ඉන්න කෙනාට කියනවා. ඔහොම ඔහොම දිගටම යනවා. අන්තිමට ඉන්න කෙනා එයාට ඇහුන වාක්‍ය කියනකොට ඒක මුල් වාක්‍යට හාත්පසින්ම වෙනස්. ඒක සිද්ධවුනේ වැරදි තොරතුරු හුවමාරු වුන නිසා.

හැනිග් තමන්ගේ පර්යේෂණ පත්‍රිකාව එළිදක්වන්නේ ජර්මන් භාෂාවෙන්. මේ නිසා කුඩා පරිවර්තන දෝෂයක් විශාල වෙනසකට මුල පුරන්න පුලුවන්. මම පොඩි උදාහරණ දෙකක් කියන්නම්. බයිබලයේ තියෙනවා යක්ෂයා කියලා වචනයක්. වැරදි දෙයක් කරනවා නම් යක්ෂයා තමා ඒක කරවන්නේ කියලයි කියන්නේ. යක්ෂයා කිව්වම අපේ ඔලුවට එන්නේ දිග නැට්ටක් තියෙන ඇඟ පුරා කටු පිරුණු විරූපී සත්වයෙක්ව. නමුත් බයිබලයේ මුල් සටහන් වල යක්ෂයා කියන වචනෙට යෙදුනේ ‘ඩියාබොලොස්’ කියන ග්‍රීක වචනය. මේ වචනයේ තේරුම ‘යම් කෙනෙක්ව යහපතින් ඉවතට ගැනීමට හේතුවන බලවේග’. ඕක තමා යක්ෂයා කියලා වැරදි විදිහට පරිවර්තනය වුනේ.

අවුරුදු කිහිපයකට කලින් ලංකාවේ ප්‍රමුඛ පෙළේ පුවත්පතක පළවුනා අගහරු ග්‍රහයා ගැන. (මමත් ඒ පුවත්පතට වසර කිහිපයකට උඩදී ලිපි කිහිපයක් ලිව්වා.) මුල් ඉංග්‍රීසි ලිපියේ තිබුනේ අගහරු ග්‍රහයාගෙන් Building Blocks of Life හොයාගත්තා කියලා. ඒකේ තේරුම ජීවය පැවැත්මක අවශ්‍ය කාබන්, හයිඩ්‍රිජන්, ඔක්සිජන්, නයිට්‍රිජන් සහ පොස්පරස් යන මූලද්‍රව්‍ය අගහරු ග්‍රහයගෙන් හොයාගත්තා කියන එක. ඕක පත්තරේ ගියා අගහරු ග්‍රහයගෙන් බ්ලොක් ගඩොල් හොයාගත්තා කියලා. මේ නිසා අපි යමක් ලියනකොට හෝ කියවනකොට ඒ හා සම්බන්ධ වාග් මාලාවේ යම් දැනුමක් තිබීම අත්‍යවශ්‍යයි.

අපේ දිවේ රස සංවේදනය සම්බන්ධ ප්‍රකට සිතියම හැනිග් පර්යේෂණ පත්‍රිකාව එළිදක්වා වසර දහයකට විතර පස්සේ පුවත්පතක පළවෙනවා. හැනිග් ගේ සංකීර්ණ සිතියම් වලට වඩා ඒක හරිම සරලයි. මිනිස්සු හරි කැමතියි සරලව යමක් ග්‍රහණය කරගන්න. ඒ දේවල් තමා වැඩි කාලයක් මතකයේ රැදිලා තියෙන්නේ. බොරුවක් වුනත්. විද්‍යාව වගේ ක්ෂේත්‍රයක දේවල් අපිට සරලව ඉගැන්වුවට ඒවයේ පසුපස සංකීර්ණයි වගේම විවාදයට ලක් කළ හැකි දේවල් තියෙනවා. හැනිග් ප්‍රධාන රස හතරක් ගැන කතාකරාට මේ වෙනකොට උමාමි නමුන් තවත් ප්‍රධාන රසයක් හදුනාගෙන තියෙනවා. තවත් රසයන් ප්‍රධාන රස අතරට ගේනවද කියලා විවාද තියෙනවා. මේ වගේ සංකීර්ණව දෙයක් මිනිස්සු තේරුම් ගන්නවට වඩා පහසුවෙන් මිනිස්සු සරල බොරුව විශ්වාස කරනවා.

අයින්ස්ටයින්