ඇමරිකාවේ මත්පැන් තහනම් කල කාන්තාව

මේ 1901 වසරේ ජනවාරි මස 11 වන දිනයි. ස්ථානය ඇමරිකාවේ කැන්සාස් හි විචිකා ප්‍රදේශයේ තිබූ ජිම් බර්න්ගේ සමාජ ශාලාවයි. මිනිසුන් පිරිසක් සමග කාන්තාවක් සමාජ ශාලාවේ දොර කඩාගෙන ඇතුලුවෙයි. ඇගේ එක් අතක තිබුනේ බයිබලයයි. අනෙක් අතෙහි තිබුනේ කෙටේරියයි.

"මේ තියෙන්නේ දෙවියන්ගේ හස්තය. මම ආවෙ ඔබලාව බේබද්දන්ගෙන් අපායෙන් ගලවන්න" යැයි කියා සමාජ ශාලාවේ තිබූ විස්කි බැරල්, බීර බෝතල් ආදිය ඈ කුඩු පට්ටම් කරන්නට ගත්තාය. කර කියා ගන්නට දෙයක් නොමැතිව සමාජ ශාලාවේ අයිතිකරු සිටියේ මේසයක් යට ගුලි වී ය. පැය බාගයකට පමණ පසු සමාජ ශාලාව කුණාටුවකට හසුවූ තත්ත්වයක් දක්නට ලැබුණි. මේ පුවත උණු කැවුම් සේ පුවත්පත් වල පල විය.

මෙම කාන්තාව නමින් කැරී නේෂන් නම් විය. ඇගේ පලමු සැමියා මත්පැන් වලට ලොල් අයෙකි. ඔහු මියගියේ මැයව දරුවෙකු සමග තනි කරමිනි. ඒ සතයක්වත් ඔවුන් වෙනුවෙන් ඉතිරි නොකරමිනි.

ඊට පසු ඇය තවත් විවාහයක් කරගත්තේ පූජකයෙක් සමගයි. ඔහු නමින් ඩේවිඩ් නේෂන් වේ. ස්වාමිපුර්ෂයා පූජකයෙක් වුවත් ඔහුට බයිබලයේ සමහර පාඨ, දේශනා වලදී කතා කල යුතු දෑ ආදිය ඉගැන්වූයේ බිරිද විසිනි. කැරී නේෂන් නිසාවෙන්ම ඔහුට දේවස්ථානය අතහැර යාමට ද සිදුවිය. ඉන් වසර කිහිපයකට පසු දික්කසාද නඩුවක් පැවරූ ඇය පවසා සිටියේ "ඩේවිඩ් තමන්ට මන්දගාමී වැඩි" බවයි. මෙම කාන්තාවට සැබෑවට අවශ්‍ය වූයේ ස්වාමියෙකු නොව අශ්වයෙකි. හේ ඒ තරම්ම වේගවත් විය යුතු විය.

ඇගේ අමද්‍යප ව්‍යාපාර මුල් අවධියේ දී ඇය සමාජ ශාලා ඉදිරිපිට පදික වේදිකාවේ පියානෝවක් තබාගෙන බීමත් මිනිසුන්ව එයින් ගලවා ගැනීම මාතෘකා කරගෙන ගීතිකා ගැයුවා ය. මෙය තරමක් සාර්ථක විය. සමහර සමාජ ශාලා මේ හේතුවෙන් වැසී ගියේය. එහෙත් මෙම ක්‍රමය නේෂන් හට මන්දගාමී එකක් විය. ඒ හේතුවෙනුයි ඇය කෙටේරිය අතට ගත්තේ. ඇය සමාජ ශාලා විනාශ කරමින් සිදු කලේ වැරැද්දක් බව ඇය හොදාකාරවම දැන සිටියාය. එහෙත් ඇය කියා සිටියේ සමාජ ශාලා තුලද සිදු වන්නේ නීති විරෝදී ක්‍රියා බවය.

වරක් මිනිසුන් ඇගේ නිවස විනාශ කලේ විස්කි බෝතල් වලිනි. අශ්වයන් ලවා ඇයව පෑගුවාය. පොලුවලින් පහර දී ඇටකටු කුඩු කලාය. ඈ මරණයේ ගැට්ටටම පැමිණි වාර බොහොමයකි. එහෙත් ඒ කිසිවකට ඇයව නවත්වන්නට බැරි විය. ඇයව අධිකරණය වෙත රැගෙන ගිය විට ඇය බයිබලයේ තිබෙන දෑ කියවමින් ඔවුන් නඩුව ගෙන යා යුත්තේ ආගමානුකූලව බව කියා සිටියාය.

ඇගේ පියා ණය වී මියගොස් වසර පහලොවකට පසු ඇය විසින් එම ණය ගෙවා දැම්මාය. ඇය එම ණය ගෙවා සිටීමට බැදී තිබුනේ නැත. ඇය අවසාන කාලය ඉපයූ මුදල් වියදම් කලේ දුප්පත් මිනිසුන් උදෙසා ය.

කෙසේ හෝ අවසානයේ ඇගේ පැතුම ඉටුවිය. 1920 වසරේ දී සම්මත කරන ලද ඇමරිකානු ව්‍යවස්ථාවේ 18 වෙනි සංශෝදනය මගින් මත්පැන් නිශ්පාදනය, ප්‍රවාහනය සහ අලෙවිය තහනම් කරන ලදි. එනමුත් නීතියේ ඇති හිඩැස් නිසාවෙන් කලක් ගිය පසු මත්පැන් නැවතත් කරළියට ආවේය. මත්පැන් තහනමින් වසර 13 කට පසු 21 වන සංශෝදනය මගින් 18 වන සංශෝදනය සම්පූර්ණයෙන්ම අවලංගු කලේය. මීට පෙර කිසිදු ව්‍යවස්ථා සංශෝදනයක් සම්පූර්ණයෙන්ම අවලංගු වී නොතිබීමද මෙහි විශේෂයකි.

ඔරලෝසුව

"සුබ උදෑසනක් මහත්මයා, මගෙන් කෙරෙන්න ඕනෙ මොනවද?"

"මම මේ එලාම් ඔරලෝසුව ආයෙ බාරදෙන්න ආවෙ."

"ඇයි මේකට මොනවද වෙලා තියෙන්නේ?"

"මේකෙ එලාම් එක වැඩ කරන්නෙ නෑ."

"ඒ කිව්වේ?"

"මේකෙන් කිසි සද්දයක් පිට වෙන්නෙ නෑ."

"ඔයා ඔරලෝසුව පිටින් ගලවලා හදන්න බැලුවද?"

"ඔව්."

"ඒත් වැඩ කලේ නැද්ද?"

"නෑ."

"හරි. ඔයා ගාව බිල තියෙනවද?"

"නෑ. මම ඒක හෙව්වට හොයාගන්න බැරිවුනා."

"එහෙනන් මට මේකෙ මුදල් ආපහු දෙන්න බෑ."

"නෑ නෑ ඔයා වැරදියට තේරුම් අරගෙන. මට මේකෙ සල්ලි ආපහු ඕනෙ නෑ, මට මේක වෙනුවට වැඩකරන එලාම් ඔරලෝසුවක් දෙන්න."

"හරි. ඔයා ගාව ඔරලෝසුවේ ඇසුරුම තියෙනවද?"

"ඒක ප්ලාස්ටික් කවරයක්. මට ඒක ඇරගන්න බැරිවෙලා පිහියෙන් කැපුවා. ඊට පස්සේ විසි කරා."

"එහෙනන් අපිට ඔරලෝසුව මාරු කරන්න බෑ. අපේ වෙළදසැලේ නීතියේ හැටියට භාණ්ඩ මාරු කරන්නේ ඒ භාණ්ඩයේ ඇසුරුමත් තියෙනකොට විතරයි."

"ඒක නිකන් ප්ලාස්ටික් ඇසුරුමක් විතරයි. ඇයි මම ඒක තියාගෙන ඉන්නේ?"

"හදිස්සියක් වුනොත් ඔරලෝසුව මාරු කරගන්න."

"මම කොහොමද දන්නේ සති කිහිපයකට පස්සේ ඔරලෝසුව කැඩෙනවා කියලා. ඒ කියන්නේ ඔයාට මට මොන විදිහකින්වත් උදව්වක් කරන්න බැරිද?"

"මේ ඔරලෝසුව මේ කඩෙන් මිලදී ගත්තා කියන්න තියෙන සාක්ෂියක් ඔයා ගාව තියෙනවද?"

"මමයි සාක්ෂිය! මම දැන් කියනවා, මම මේ ඔරලෝසුව මේ කඩෙනුයි අරගත්තේ. සමහරවිට ඔයාම මට මේ ඔරලෝසුව දෙන්නත් ඇති."

"ඔයා මුදල් ගෙව්වේ කාඩ් පතෙන්ද නැත්තම් මුදල් වලින්ද?"

"මුදල් වලින්."

"ඔයා කාඩ් එකෙන් මුදල් ගෙව්වනම් බැංකුවේ මේ ගණුදෙනුව ගැන සදහන් වෙනවා."

"ඔව් ඒත් මම ගෙව්වේ මුදල් වලින්."

"මේ වර්ගයෙන්ම ඔරලෝසු මේ අවට කඩවල් වලත් විකුණනවා. ඔයාට මේක ඒ ඕනම තැනකින් අරගන්න පුලුවන්."

"ඔව් එහෙම අරගන්න පුලුවන් කම තිබ්බා. ඒත් මම එහෙම ගත්තෙ නෑ. මම ඔරලෝසුව ගත්තේ මෙතනින්. අරගෙන වැඩි කල් යන්න කලින් ඔරලෝසුව ඇඩුනා. දැන් ඔයා මට ඔරලෝසුවක් දෙන්න බැදිලා ඉන්නවා."

"මේක මිලදී ගත්තේ කවදද?"

"සති කිහිපයකට උඩදී."

"අපේ භාණ්ඩ හුවමාරු කිරීමේ නීතියේ හැටියට භාණ්ඩය මිලදී අරගෙන දවස් විසි එකක් ඇතුලත හුවමාරු කරගන්න ඕනෙ. මේ වෙනකොට සමහරවිට ඔයාගෙ වොරන්ටිය කල් ඉකුත් වෙලත් ඇති."

"මම ඔරලෝසුව ගිය මාසෙ අරගත්තේ. මට හරියටම දිනයක් මතක නෑ."

"අපි මේ වර්ගයේ ඔරලෝසු විකුණන්න අරගෙන දැන් අවුරුදු දෙකක් වෙනවා."

"ඔයා හිතන්නේ මම බොරු කියනවා කියලද?"
"නෑ මම එහෙම කියන්නෙ නෑ. ඔයා ඔරලෝසුව අරන් තියෙනවා ඇත්තේ දවස් විසි එකකට කලින්. ඉතින් මේකෙ බිලයි ඇසුරුමයි තිබුනත් මට ඔරලෝසුව මාරු කරන්න විදිහක් නැහැ."

"ඒ කියන්නේ මොනවත් කරන්න බැරිද?"

"සමාවෙන්න මහත්තයා ඒක තමයි නීතිය."

"ඒ කියන්නේ ජීවිත කාලයටම මං ගාව වැඩ කරන්නෙ නැති ඔරලෝසුවක් තියෙනවා?"

"ඔයාට පුලුවන් ඔරලෝසුවේ නිශ්පාදකාට මේ ප්‍රශ්නය ගැන කියලා යවන්න."

"මේක හදලා තියෙන්නේ චීනයේ. එහාට මේ ප්‍රශ්නය ගැන කියලා යවන්න ඔරලෝසුවට වැඩිය මුදලක් වියදම් වෙයි."

"එහෙනන් මම යෝජනා කරනවා ඔරලෝසුව කැඩුන භාණ්ඩ හදන තැනකට භාර දෙන්න කියලා."

"එයාලත් ඒවට ලොකු අයකිරීමක් කරනවා."

"ඔව්."

"මට මේකෙ කළමනාකාරු එක්ක කතා කරන්න පුලුවන්ද?"

"එයා මේ වෙලාවෙ නම් නැහැ."

"එහෙනන් එයා වෙනුවට මේවා බලාගන්න කෙනාත් එක්ක කතා කරන්න පුලුවන්ද?"

"ඔයා දැන් එයත් එක්ක තමා කතා කරන්නේ."

"කළමනාකරු හෙට ඉන්නවද?"

"නෑ"

"එහෙනන් ලබන සඳුදා ඉන්නවද?"

"ඔව්."

"එහෙනන් මම ලබන සදුදා ඇවිල්ලා කලමනාකරු මුණගැහෙන්නම්."

"බොහොම හොදයි. සර්ට මගෙන් වෙන මොනවාහරි කෙරෙන්න තියෙනවද?"

"මම හිතන්නෑ මුකුත් තියෙයි කියලා."

"අපේ වෙළඳසැලේ කාඩ්පතක් අරගත්තොතින් භාණ්ඩ මිලදී ගන්න හැම වාරෙකදීම සියයට පහක වට්ටමක් ලැබෙනවා. අද ඒ කාඩ්පත නොමිලේ අපි ලබාදෙන්නේ."

"නෑ. මට අවශ්‍ය නෑ."

"අද කාඩ්පත ගන්න හැමෝටම නොමිලේ තෑග්ගක් ලැබෙනවා."

"තෑග්ග මොකක්ද?"

"එලාම් ඔරලෝසුවක්."

සමනල්ලු

 ලස්සන කියන දෙය මට ගොඩක් වැදගත් වුන කාලයක් තිබුනා. ඒ වෙනකොට මට වයස අවුරුදු හයක් හෝ හතක් ඇති, ඒ අනාථ නිවාසය මාව වයසක මනුස්සයෙක් කරන්න සති කිහිපයක් හෝ උපරිම මාසයකට විතර කලින්.

උදෙන්ම අවදි වෙලා ඇඳ පිළිවෙලකට හදලා පෝලිම් දෙකෙන් එක පෝලිමක හිටගෙන ඉන්නවා උදේ කෑම එක අරගන්න. මාත් එක්ක තව පිරිමි ළමයි තිහක් හතලිහක් වගේ හිටගෙන ඉන්නවා.

ඔය අතරෙ සෙනසුරාදා දවසක උදේ වරුවේ මම කොරිඩෝවෙ ඉදන් ඈත බලාගෙන ඉන්නකොට දැක්කා අපිව බලාගන්න කළු නෝනාව. එයා අනාථ නිවාසෙ වටේ තිබුණු පදුරු අස්සෙ හිටපු සමනල්ලු පස්සෙ දුවනවා. මම මේක දිහා හොදටම බලාගෙන හිටියා. එයා නෙට් එකකින් සමනල්ලුව අල්ල ගත්තා. ඊට පස්සේ කාඩ්බෝඩ් කැබැල්ලක් අරගෙන සමනලයව ඇල්පෙනිති දෙකකින් කාඩ්බෝඩ් එකට තියලා තද කරා. ඇල්පෙනිති ගැහුවේ ඔලුවටයි අත්තටුවකට යි.

මේ වගේ ලස්සන සතෙක්ට මෙහෙම කරන එක මොන තරම් කෲර ද? මම ගොඩක් වෙලාවට ඔය පඳුරු ළඟ් ඉන්නකොට සමනල්ලු මගේ ඔලුව, මුහුණ , අත් උඩ වහනවා. එතකොට මට එයාලව හොදට දැක බලාගන්න පුලුවන්.

දුරකථනය නාද වෙන්න ගත්තු නිසා කළු නෝනා කාඩ්බෝඩ් කැබැල්ල සිමෙන්ති පඩිය උඩ තියලා යන්න ගියා. ඒත් එක්කම මම එතනට දුවලා ගිහින් කාඩ්බෝඩ් එක දිහා බැලුවා. ඌ තාම මැරිලා නෑ. තවම පණ තියෙනවා. කාලෙකට පස්සෙ මට පුදුම සතුටක් දැනුනා. මම උගේ ඔලුවට ගහලා තිබ්බ ඇල්පෙනිත්ත ගැලෙව්වා. ඒත් එක්කම මේ සමනලයා පියාඹන්න උත්සහ කරනකොටම ඇල්පෙනිත්ත ගහලා තිබ්බ තටුව උගෙන් වෙන්වුනා. මම සමනලයවයි වෙන්වුනු අත්තටුවයි අතට අරගෙන ඒවා එකතු කරන්න උත්සහ කරා. අත්තටුව එකතු කරන්න පුලුවන් වුනොතින් නෝනා එන්න කලින් මෙයාට පියාඹල යන්න පුලුවන්. ඒත් මගේ උත්සහය සාර්ථක වුනේ නෑ.

ඒත් එක්කම කුණු දාන කාමරය පැත්තෙ ඉදන් කළු නෝනා මට කෑ ගහගෙන මේ පැත්තට එනවා දැක්කා. මම එයාට කිව්වා මම මුකුත් කරේ නෑ කියලා. ඒත් එයා ඒක විශ්වාස කලේ නෑ. එයා කාඩ්බෝඩ් එක අරගෙන ඒකෙන් මගෙ ඔලුවට ගහගෙන ගහගෙන ගියා. සමනළයගේ කොටස් සී සී කඩ විසිරිලා ගියා. මට කාඩ්බෝඩ් එකෙන් තඩිබාලා එයා යන්න ගියා.

එතනම තිබුනු විශාල ගහ යට දූවිලි ගොඩේ මම ඉදගෙන ගොඩක් වෙලා උත්සහා කරා සමනලයගෙ කොටස් ටික එකතු කරන්න. එතකොට සම්පූර්ණ සමනලයවම මට වළදාන්න පුලුවන්. ඒත් මේ කොටස් එකතු කරන එක හිතන තරම් ලේසි වුනේ නෑ. මම මෙයා වෙනුවෙන් යාච්ඥා කරා දෙවියන්ට. ඊට පස්සෙ පරණ සපත්තු පෙට්ටියක සමනලයව දාලා පඳුරු ලගම වැලලුවා.

එදා ඉදන් අනාථ නිවාසෙට එන හැම සමනලයෙක්වම මම එළවනවා. මොකද අනාථ නිවාසයක් කියන්නේ ජීවත් වෙන්න හොද තැනක් නෙමේ. ඊටත් වැඩිය මේක මැරෙන්න හොද තැනක් නෙමේ.