වැලිගෙපොල විහාරයේ ලෝක සිතියමක්

 

තමන් ජීවත් වෙන්නේ මොනවගේ ලෝකයක ද කියලා දැනගන්න මිනිස්සු හැමවිටම උත්සහා කරා. පහල පින්තූරයේ තියෙන්නේ වැලිගෙපොල කිට්ටුව තියෙන විහාරයක සිවිලිමේ ඇඳපු චිත්‍රයක්. මේක සිතියමක්. මේ සිතුවම් අයිති වෙන්නේ 19 වෙනි සියවසට.

මේ චිත්‍රයේ මහද්වීප ඇඳලා තිබුනා. එක් මහද්වීපයක හිටියේ යක්කු. ඒ තිබුනේ අප්‍රිකා මහද්වීපය. ලංකාවේ සිත්තරුන් දැනගෙන හිටියා අප්‍රිකාවේ ඉන්නේ කළු ජාතිකයින් කාපිරි ජාතිකයින් කියලා. මේ අයව තමා යක්කු විදිහට නිරූපණය කළේ.

ඒත් එක්කම ඉන්දියානු සාගරයේ මේ සිත්තරා අදිනවා නැවක්. ඒ නැවේ සළකුණු කරලා තියෙනවා VOC කියලා. ඉන්දියානු සාගරයේ පෙරදිග ඉන්දියා වෙළඳ සමාගම ක්‍රියාත්මක වුනා කියන අදහස දෙන්නයි එහෙම සිතුවම ඇන්දේ.

මීට වඩා පැරණි සිතුවම් ද අපිට ලංකා ඉතිහාසය පුරාවට දකින්න ලැබෙනවා. ඒ අතර වඩාත් ප්‍රකට මෙන්ම අවභාවිතයට ලක්වූ සිතුවම තියෙන්නේ රන්මසු උයනේ. බොහෝ දෙනෙක් මේ කැටයම සක්වල චක්‍රයක් කියලා හැදින්වුවත් එය සත්‍යයක් නෙමේ. රන්මසු උයන පිළිබදව ඉදිරිපත් වූ මත අතුරින් වඩාත් පිළිගැනීමකට ලක්වෙන මතය තමා ඒ තියෙන්නේ ලෝක සිතියමක් බවට දැක්වෙන මතය.

මේ සිතියමේ මැද තියෙන කොටු වලින් උතුරුකුරු දිවයින, ජම්බුද්වීපය හා අපරගෝයානය වගේ ස්ථාන නිරූපණය වුනා. ලෝක සිතියමක් අඳිනකොට සාගරය අමතක කරන්න බැහැ. සාගරය නිරූපණය කරන්න මේ සිතුවමේ පිටත කවයේ ජලජ ජීවීන් කැටයම් කරා. මාළුවා, කැස්බෑවා යනාදීන්.

මෑතක දී මේ රන්මසු උයනේ සිතියමේ උඩින් බ්‍රාහ්මීය අක්ෂර කිහිපයක් නිරාවරණය කරගන්න හැකියාව ලැබුනා. එතැන ලියැවිලා තිබුනේ ‘පන ති පනස’ කියලා. පන කියන්නේ ප්‍රාණ. ‘ති පනස’ කියන්නේ පනස් තුන. මේ රන්මසු උයනේ තියෙන සිතියමේ තියෙනවා රූප පහස් තුනක්. මේ එක් එක් රූපයෙන් මොනවගේ දෙයක් අදහස් වෙනවද කියලා නිශ්චිත එකඟතාවක් මේ වෙනකොටත් නැහැ. නමුත් ඒක සාධාරණයි. මේ තරම් පැරණි කැටයමක රූපාක්ෂර කියවීම ඉතා අපහසුයි. නිශ්චිත සාධක නැති නිසා. ඒ නිසා යම්කිසි මතයන් වලට එළබෙන්න විතරයි හැකියාව තියෙන්නේ.

මේ කැටයම පිළිබඳ තවත් මතයක් තියෙනවා. භාවනාවේ යෙදෙන යතිවරු මේ සිතියම කසිනාරම්මනයක් ලෙස භාවිතා කරා කියලත් මත පලවෙනවා. කැටයම යට පොළොව හොදින් මැදිලා තියෙන නිසයි ඒ නිගමනයට එළබිලා තියෙන්නේ.

කෙසේ නමුත් මම උක්ත සදහන් කරලා තියෙන්නේ වර්තමානය වනකොට පුරාවිද්‍යාඥයින් විසින් රන්මසු උයනේ කැටයම පිලිබඳ පිළිගත් මත කිහිපය යි. රාවණා හෝ සක්වල චක්‍රයක් ගැන පිළිගන්නේ මුහුණු පොතේ හා රාවණා ගුහා විශාරදයින් පමණි. ඔවුන් සමග මේ ලියන්නාට ආරෝවක් නැත. යුටෝපියාවක ජීවත් වීමේ අයිතිය ඔවුන් සතුයි.